Xây dựng lực lượng Công an nhân dân vững mạnh về đạo đức góp phần phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ hiện nay

Tác giả: PGS, TS, Đại tá Hà Trọng Thà

Trưởng phòng Bảo đảm chất lượng đào tạo, Trường Đại học An ninh nhân dân

1. Những biểu hiện về suy thoái đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam

Ngày 30/10/2016, thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TW về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Nghị quyết này đã thẳng thắn chỉ ra những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Theo đó, Trung ương chỉ rõ 27 biểu hiện suy thoái thuộc 03 nhóm tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Về đạo đức, lối sống, Ban Chấp hành Trung ương Đảng chỉ ra các biểu hiện suy thoái như sau:

Một là, cá nhân chủ nghĩa, sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi; chỉ lo thu vén cá nhân, không quan tâm đến lợi ích tập thể; ganh ghét, đố kỵ, so bì, tị nạnh, không muốn người khác hơn mình.

Hai là, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, gây mất đoàn kết nội bộ; đoàn kết xuôi chiều, dân chủ hình thức; cục bộ, bè phái, kèn cựa địa vị, tranh chức, tranh quyền; độc đoán, gia trưởng, thiếu dân chủ trong chỉ đạo, điều hành.

Ba là, kê khai tài sản, thu nhập không trung thực.

Bốn là, mắc bệnh “thành tích”, háo danh, phô trương, che giấu khuyết điểm, thổi phồng thành tích, “đánh bóng” tên tuổi; thích được đề cao, ca ngợi; “chạy thành tích”, “chạy khen thưởng”, “chạy danh hiệu”.

Năm là, quan liêu, xa rời quần chúng, không sâu sát cơ sở, thiếu kiểm tra, đôn đốc, không nắm chắc tình hình địa phương, cơ quan, đơn vị mình; thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm trước những khó khăn, bức xúc và đòi hỏi chính đáng của nhân dân.

Sáu là, quyết định hoặc tổ chức thực hiện gây lãng phí, thất thoát tài chính, tài sản, ngân sách nhà nước, đất đai, tài nguyên...; đầu tư công tràn lan, hiệu quả thấp hoặc không hiệu quả; mua sắm, sử dụng tài sản công vượt quy định; chi tiêu công quỹ tùy tiện, vô nguyên tắc. Sử dụng lãng phí nguồn nhân lực, phí phạm thời gian lao động.

Bảy là, tham ô, tham nhũng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn cấu kết với doanh nghiệp, với đối tượng khác để trục lợi. Lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực.

Tám là, thao túng trong công tác cán bộ; chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội... Sử dụng quyền lực được giao để phục vụ lợi ích cá nhân hoặc để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi.

Chín là, đánh bạc, rượu chè bê tha, mê tín dị đoan, ủng hộ hoặc tham gia các tổ chức tôn giáo bất hợp pháp. Sa vào các tệ nạn xã hội, vi phạm thuần phong, mỹ tục, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, chuẩn mực đạo đức gia đình và xã hội.

Những biểu hiện trên là kết quả của việc tổng kết thực tiễn công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung, về xây dựng đạo đức nói riêng trong thời gian qua và trở thành cơ sở chính trị quan trọng cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị hiện nay.

2. Sự cần thiết phải xây dựng đạo đức cho cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân

Đạo đức cách mạng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định đối với hoạt động lao động, học tập, công tác, chiến đấu của mỗi cán bộ, đảng viên (CBĐV) nói chung, của cán bộ, chiến sĩ (CBCS) trong Công an nhân dân (CAND) nói riêng. Bởi theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém” [1, tr.309]; “người cán bộ cách mạng phải có đạo đức cách mạng. Phải giữ vững đạo đức cách mạng mới là người cách mạng chân chính... Mọi việc thành hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm nhuần đạo đức cách mạng, hay là không” [2, tr.354]; “như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” [1, tr.292]. Bởi vì, theo Người: “có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn, gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước... Khi cần, thì sẵn sàng hy sinh cả tính mạng của mình cũng không tiếc. Đó là biểu hiện rất rõ rệt, rất cao quý của đạo đức cách mạng” [3, tr.602]. Vì vậy, bất luận trong hoàn cảnh nào, người cán bộ cách mạng nói chung, CBCS CAND nói riêng phải thường xuyên được nâng cao đạo đức cách mạng, luôn sẵn sàng hy sinh vì Đảng, vì dân; từ đó lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân của CBCS mới được giữ vững và củng cố; công tác bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội mới được bảo đảm. Có thể nói, việc nâng cao đạo đức cách mạng góp phần tích cực trong việc hình thành bản lĩnh chính trị, tính kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm và những phẩm chất đạo đức cá nhân của CBCS CAND. Đồng thời, qua đó giúp cho CBCS CAND có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng; luôn sẵn sàng vì nước quên thân, vì dân phục vụ; có lối sống trong sáng, giản dị; mưu trí, dũng cảm trong đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm... Trong công tác và trong đời sống, CBCS CAND luôn lấy lợi ích, niềm vui, hạnh phúc của nhân dân làm niềm vui, hạnh phúc của mình; luôn giữ vai trò là những tấm gương mẫu mực về đạo đức trong công tác và trong sinh hoạt.

Có thể khẳng định rằng, nâng cao đạo đức cách mạng cho CBCS CAND trong giai đoạn hiện nay là tất yếu và phải được tiến hành thường xuyên để nhận thức và hành vi của toàn thể CBCS luôn mang giá trị đạo đức cách mạng sâu sắc nhất, qua đó tạo nên sức mạnh tinh thần và bản lĩnh cho CBCS CAND vươn lên trong giai đoạn mới. Để có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao là bảo vệ Nhân dân, bảo vệ Đảng, bảo vệ Chính phủ, bảo vệ chế độ, giữ gìn an ninh, trật tự thì mỗi CBCS CAND phải nâng cao đạo đức cách mạng. Bởi vì, theo Hồ Chí Minh “đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

Trong những năm qua, đa số CBCS CAND có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân; chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, mệnh lệnh của ngành, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cách mạng, không quản ngại khó khăn, gian khổ, kiên quyết đấu tranh với mọi loại tội phạm. Trong đó, nhiều CBCS CAND là tấm gương đạo đức mẫu mực trong học tập, công tác, chiến đấu, nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh vì sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, vì sự bình yên của Tổ quốc, hạnh phúc của Nhân dân. Bên cạnh đó, một bộ phận CBCS chưa nêu gương về tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, phai nhạt lý tưởng, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” làm ít nhiều ảnh hưởng tới hình ảnh tốt đẹp của lực lượng CAND.

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta đạt được những thành tựu rất quan trọng nhưng vẫn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Bốn nguy cơ mà Đảng đã chỉ ra tại Hội nghị đại biểu giữa nhiệm kỳ khóa VII vẫn đang hiện hữu, có mặt còn gay gắt hơn. Tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự còn diễn biến phức tạp. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tham nhũng, tiêu cực trong một bộ phận CBĐV chưa bị đẩy lùi hiệu quả... đã và đang tác động mạnh, nhiều chiều đến đội ngũ CBCS CAND và công tác bảo vệ an ninh, trật tự, xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng CAND. Vì thế, rèn luyện đạo đức cách mạng cho CBCS CAND là vấn đề cơ bản, xuyên suốt quá trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCS. Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ hiện nay trở thành một trong những nguy cơ đe dọa trực tiếp đến sự sống còn của chế độ xã hội chủ nghĩa, dân tộc và sự lãnh đạo của Đảng thì rèn luyện đạo đức cách mạng cho CBCS CAND càng đặt ra yêu cầu cấp thiết.

3. Một số giải pháp xây dựng đạo đức cho cán bộ, chiến sĩ CAND góp phần phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XII) xác định rõ mục tiêu: Nhận thức sâu sắc về nguy cơ, nhận diện đúng những biểu hiện và đề ra các giải pháp phù hợp để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, đồng thời chỉ ra 03 quan điểm và thực hiện đồng bộ, toàn diện, có hiệu quả 04 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, trong đó có nhóm nhiệm vụ “Về công tác chính trị tư tưởng, tự phê bình và phê bình” có các giải pháp đề cập về xây dựng đạo đức, như: “Thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị”, “Xây dựng và thực hiện có hiệu quả nội dung xây dựng Đảng về đạo đức, trong đó chú trọng xây dựng hệ thống chuẩn mực các mối quan hệ của CBĐV với tổ chức đảng và với nhân dân”, “Hằng năm, người đứng đầu và từng CBĐV có cam kết rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, không suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; các cấp ủy, tổ chức đảng kiểm tra, giám sát việc thực hiện cam kết của CBĐV ở địa phương, cơ quan, đơn vị mình”.

Trên tinh thần của nhiệm vụ, giải pháp được chỉ ra trong Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), công tác xây dựng đạo đức đối với CBCS CAND góp phần phòng, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cần thực hiện tốt các giải pháp sau:

Một là, thống nhất về nhận thức, xây dựng đạo đức CBCS CAND là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, lâu dài của lực lượng CAND và của mỗi CBĐV, chiến sĩ CAND, đặt trong chỉnh thể thống nhất với xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ CBĐV trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, dựa trên nền tảng của đạo đức xã hội, đạo đức nghề nghiệp, đạo đức của Đảng, của lực lượng vũ trang nhân dân, đồng thời trên cơ sở kế thừa truyền thống đạo đức nhân văn của dân tộc và văn hóa, văn minh nhân loại. Đây là yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách, khó khăn, phức tạp, đòi hỏi phải kết hợp đồng bộ giữa định hướng, phương châm với biện pháp, giải pháp đồng bộ, toàn diện từ Trung ương đến cơ sở, từ lãnh đạo, chỉ huy đến CBCS, coi trọng phương pháp giáo dục, thuyết phục, nêu gương; giữa “xây” và “chống”, lấy “xây”, lấy phòng ngừa bên trong là chính, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực.

Hai là, đẩy mạnh thực hiện các chương trình, kế hoạch thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, Kết luận của Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Quy định số 144-QĐ/TW của Bộ Chính trị, ngày 9/5/2024 về chuẩn mực đạo đức cách mạng của CBĐV giai đoạn mới. Tiếp tục thực hiện các phong trào do Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an phát động, như: Phong trào CAND học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy và Cuộc vận động Xây dựng phong cách người CAND bản lĩnh, nhân văn vì nhân dân phục vụ; xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức người Công an cách mạng theo Sáu điều Bác Hồ dạy CAND; tiếp tục thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 04/CT-BCA ngày 19/5/2018 của Bộ Công an về đổi mới, nâng cao chất lượng phong trào “CAND học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy” trong tình hình mới. Chủ động tổ chức họp báo, cung cấp thông tin cho các cơ quan báo chí để tuyên truyền về kết quả gương mẫu, đi đầu của lực lượng CAND trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Ba là, tập trung thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Quán triệt thực hiện có hiệu quả chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về 03 vấn đề cốt yếu là: “Học tập”, “quyết tâm thực hiện, làm theo” và “gương mẫu đi đầu” trong học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy CAND và lời căn dặn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Danh dự là điều thiêng liêng, cao quý nhất” gắn với phương châm hành động: “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, “Lúc dân cần, lúc dân khó, có Công an”. Tập trung thực hiện tự phê bình và phê bình, “tự soi”, “tự sửa”, “tự nhận diện”, phòng ngừa các biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống; đề cao ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện, chủ động đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, sẵn sàng đảm nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao đối với CBCS CAND.

Bốn là, tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả việc nêu gương về đạo đức, nhất là cấp ủy, người đứng đầu với phương châm “trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo”. Các cấp ủy, tổ chức đảng CAND cần phải quán triệt, tổ chức cho CBCS thực hiện nghiêm các quy định về nêu gương, làm cho việc nêu gương của CBCS trở thành lẽ sống hằng ngày, tạo sức lan tỏa trong Đảng và ngoài xã hội, làm cho cái tốt, cái đẹp được nhân lên, cái xấu và cái tiêu cực bị đẩy lùi. Cùng với đó, xây dựng môi trường công tác, chiến đấu kỷ cương, kỷ luật, văn hóa, tạo điều kiện cho mỗi CBCS tự tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức và tài năng trong mối quan hệ với nhân dân, trong trách nhiệm trong công tác, ý thức tổ chức kỷ luật và đoàn kết nội bộ. Tạo dư luận tích cực trong xã hội qua việc xây dựng ngày càng nhiều gương điển hình tiên tiến trong lực lượng CAND theo lời dạy của Bác Hồ “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền” để tạo niềm tin, động lực trong đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả sự suy thoái về đạo đức, lối sống trong nội bộ.

Năm là, thường xuyên kiểm tra, đánh giá, định kỳ sơ kết, tổng kết, biểu dương, khen thưởng đơn vị và CBCS thực hiện tốt chế độ học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy CAND theo cam kết theo chủ đề hằng năm; chủ động phát hiện, nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả, nhất là tại các đơn vị cơ sở, Công an cấp xã; kịp thời chấn chỉnh tồn tại, hạn chế về tư thế, lễ tiết, tác phong, tinh thần trách nhiệm phục vụ Nhân dân. Thực hiện có hiệu quả các hình thức lấy ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức và nhân dân đối với CAND để có biện pháp quản lý cán bộ, phòng ngừa sai phạm. Đẩy mạnh tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác kịp thời các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ uy tín, danh dự của CAND. Cùng với biểu dương những nơi làm tốt, phản ánh, nhân rộng những việc tốt, người tốt cần kịp thời nghiêm khắc nhắc nhở, phê phán những nơi làm chưa tốt và xử lý nghiêm CBCS vi phạm, từ đó góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Sáu là, mỗi cán bộ, chiến sĩ CAND cần thường xuyên trau dồi, tự giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng, tích cực học tập, nâng cao trình độ hiểu biết và năng lực công tác, chiến đấu, coi đó là tiêu chuẩn không thể thiếu trong đánh giá phẩm chất, năng lực cán bộ và phải đặt mình dưới sự kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng, giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và của Nhân dân, phải xây dựng hình ảnh đẹp của người CAND trong lòng nhân dân và bạn bè quốc tế. CBCS kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, tư tưởng trung bình chủ nghĩa, lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí và các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ cơ quan, đơn vị mình để mỗi CBCS có sức đề kháng trước mọi sự tấn công của các thế lực thù địch và các loại tội phạm, những cám dỗ, tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế./.

H.T.T

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

2. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 9, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

3. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 11, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

4. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Nghị quyết số 04-NQ/TW ngày 30/10/2016 về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, Hà Nội.

----------

Nguồn: Kỷ yếu Hội thảo khoa học cấp Trường: “Công tác công an phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ trong tình hình hiện nay"